Probiyotik Nedir?

Probiyotikler, vücut tarafından kullanılan ve genel sağlığı destekleyen canlı mikroorganizmalar olup, çoğunlukla bakterilerden oluşur ve bazı mayalar da probiyotik özellikler taşır. Dünya Sağlık Örgütü, probiyotikleri "yeterli miktarda alındığında insan sağlığına yararlı olduğu bilimsel olarak saptanmış canlı bakteriler" olarak tanımlar. Probiyotikler, sindirim sağlığı ve bağışıklığın desteklenmesi, kilo kaybı, kalp damar hastalıklarının önlenmesi, diyabetten korunma, vitamin ve mineral sentezi, ruh hali düzenlemesi ve bilişsel fonksiyonun geliştirilmesi gibi birçok olumlu etki sağlar. Doğal olarak bağırsaklarımızda bulunan probiyotikler, bazı yiyeceklerden ve kapsül şeklindeki takviyelerden elde edilebilir.

Probiyotik ve Prebiyotik Farkı Nedir?

Probiyotikler, vücudumuzda bulunan yararlı bakterilerdir, prebiyotikler ise yiyeceklerle vücuda alınan ve sindirilmeyen gıda bileşenleridir. Prebiyotikler, sistemdeki probiyotiklerin sayısını ve aktivitesini artırır. Prebiyotikler, bakterilerin besinidir ve iyi bakterilerin çoğalmasını sağlarlar. Kök sebzeler (karahindiba, soğan, sarımsak, pırasa, patates, yer elması ve enginar) ve tahıllar (yulaf, çavdar, buğday) prebiyotikler açısından zengindir. Probiyotik içeren besinleri bu besinlerle birlikte tüketmek sağlığımıza daha fazla fayda sağlar.

Probiyotiklerin Faydaları

Probiyotikler, sindirim sistemi sağlığını destekleyerek ishal, kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi sorunları hafifletebilir. Bağırsaktaki iyi bakterilerin sayısını artırarak ve kötü bakterileri dengeleyerek sindirimi desteklerler. İyi bakteriler, diyetle alınan yağın emilimini durdurabilir ve dışkıyla atılımı hızlandırabilir, bu da kilo kontrolüne yardımcı olur. Probiyotikler ayrıca bağışıklık sistemini dengeleyerek alerjik reaksiyonları azaltabilir ve çocuklarda alerji riskini düşürebilir.

Bağırsak sağlığı, metabolizma için önemlidir. İyi bakteriler diyetle alınan yağın emilimini durdurabileceği ve dışkıyla atılımı hızlandırabileceği için kilo kontrolüne yardımcı olurlar.

Probiyotiklerin bağırsak sağlığını düzeltilmesi, bağışıklık sisteminin dengeli çalışmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle alerjik reaksiyonları azaltabilirler, özellikle çocuklarda alerji riskini azaltmada olumlu etkilere sahip olabildikleri görülmüştür.

Yapılan bazı çalışmalar, probiyotik takviyelerin kilo kaybına katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Ancak sonuçlar değişkenlik gösterebilir ve diyet ve yaşam tarzı faktörleri de önemlidir. Ayrıca bir grup erkekle yapılan bir çalışmada, probiyotiklerin ağırlık kaybı üzerine olan olası etkileri incelenmiş, kişilere probiyotik takviyesi yapılmış ve kontrol grubu ile karşılaştırıldığında probiyotik kullanan grupta vücut yağının, bel çevresi ve karın yağının önemli derecede azaldığı da görülmüştür.

Bazı probiyotik türlerinin ruh sağlığı üzerine de olumlu etkileri vardır. Son yıllarda mutluluk hormonunun bağırsaklardan da salgılandığının tespit edilmesi nedeni ile kişilerin ruh sağlığı ile bağırsak sağlığının bağlantılı olduğu da teyit edilmiştir. Yapılan bazı çalışmalarda probiyotikten zengin gıdalarla beslenmenin hafıza üzerine olumlu etkisi olduğu, depresyonu azalttığı yönünde sonuçlar vardır.

Probiyotik İçeren Gıdalar

Probiyotik gıdalar genelde fermente gıdaların tüketilmesi ile alınır. Türk mutfağında da oldukça sık yer alan besinlerdir. Ancak tüm fermente gıdaların probiyotik özellik taşımadığını da bilmemiz gerekmektedir.

Yoğurt Kefir
Tarhana
Turşular (Lahana, Salatalık)
Ayran
Cheddar, mozzarella ve gouda gibi bazı peynir çeşitleri örnek olarak verilebilir.

Alınan probiyotik besinlerin emilimini artıran gıdalara ise soğan, sarımsak, pırasa, yulaf, arpa, keten tohumu örnek verilebilir.

Kefirin Faydaları

Kefir güçlü bir probiyotiktir. İçildikten sonra kefir bakterileri canlı olarak bağırsaklarımıza ulaşır.

İçerdiği probiyotik bakteriler sayesinde , bağırsak florasını dengelemeye ve sindirim sorunlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Özellikle laktoz intoleransı olan kişiler için beta galaktosidaz enzimini içerdiğinden süt ürünlerini daha iyi sindirebilmelerine yardımcı olur.

Kefir, kalsiyum, B vitaminleri (örneğin B2, B12), magnezyum ve fosfor gibi önemli vitamin ve mineraller açısından zengin bir kaynaktır. Bu besin maddeleri kemik sağlığını destekler, enerji metabolizmasını düzenler ve vücut fonksiyonları için gereklidir.

Kefir, bağışıklık sistemini destekleyebilir ve bağışıklık sistemini düzenler. İyi bir bağışıklık sistemine sahip olmak, hastalıklardan korunmada önemlidir. Kefirin, kötü kolesterolü (LDL) azaltıp iyi kolesterolü (HDL) artırma potansiyeline sahip olduğu bilinmektedir. Bu, kalp sağlığını koruma açısından önemlidir.Kefir, iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Kronik inflamasyon birçok hastalığın temelinde yatar, bu nedenle bu anti-inflamatuar etki vücudu koruma açısından önemlidir.

Probiyotiklerin Önemi ve Artırılması

Sağlıklı bir beyin için önce sağlıklı bir bağırsak olmalıdır.Çünkü bağırsaklar ve beyin fiziksel ve biyokimyasal olarak merkezi sinir sistemi ile birbirine bağlıdır.

Fermente gıdalar, probiyotik bakterileri içerebilir, ancak her fermente gıda probiyotik olarak kabul edilmez. Probiyotik olarak kabul edilmek için belirli canlı mikroorganizmaların bilimsel olarak belirli yararlarını göstermesi gerekir. Fermente gıdalar, probiyotikler içerebilir, ancak bu probiyotik bakterilerin canlı ve aktif olup olmadığına ve hangi türlerin bulunduğuna bağlıdır.

Tüm probiyotikler aynı değildir,probiyotikler arasında farklı türler bulunur ve her birinin farklı etkilere sahip olabileceği bilinmektedir. Bebeklik döneminde ana besin kaynağı olan anne sütü önemli bir probiyotik kaynağıdır. Pek çok farklı mikroorganizma barındıran anne sütü bebek florası için çok önemli bir besin kaynağıdır.

Annenin hamileliği ve emzirme dönemi boyunca probiyotik ürünlerden zengin gıdalarla beslenmesi anne sütünün içeriğindeki probiyotik miktarını artırır.

. Anne sütü alamayan bebekler için üretilen adapte edilmiş formül mamalarda bile probiyotikler kullanılmaktadır.

Probiyotik Nasıl Arttırılır?

Sağlıklı bir bağırsak florası oluşturmak ve korumak için çeşitli besinler içeren bir diyet önemlidir. Yüksek lifli meyve ve sebzeler (örneğin ahududu, enginar, brokoli, yeşil bezelye, elma, muz) bağırsak sağlığını destekler.

Fermente gıdalar (yoğurt, kefir, turşu, bazı peynir çeşitleri) içerdikleri probiyotiklerle bağırsak dostu bakterilerin büyümesini teşvik eder.

Probiyotikler, bağırsakta yararlı bakterilerin büyümesini teşvik eder. Bu probiyotikler doğal gıdalardan alınabileceği gibi takviye olarak da kullanılabilir.

Tam tahıllı gıdalar, sindirilemeyen karbonhidratları içerir ve bağırsak sağlığını destekler.

Polifenol açısından zengin gıdalar (kakao, bitter çikolata, kırmızı şarap, üzüm kabukları, yeşil çay, badem, soğan, yaban mersini, brokoli), bağırsak florasının normale dönmesine yardımcı olabilir.